Waarom is het in Eerbeek zo nat?

We krijgen regelmatig de vraag waarom het momenteel in Eerbeek zo nat is. Het heeft natuurlijk met meerdere factoren te maken. Zoals de stand van de IJssel, bodemgesteldheid en het seizoen. In de winter groeien de planten niet en is er dus geen verdamping. Onttrekkingen van grondwater voor industrie en drinkwater kunnen een rol spelen. En dan is er nog neerslag. Je zou toch denken dat het zo ver boven NAP op de stuwwal een droge plek is. Letterlijk hoog en droog. En nu gaat dat ineens niet meer op. Dus hoe komt dat nu?

Nederland geleidelijk natter

Trendmatig gezien vertoont de jaarlijkse neerslaghoeveelheid in Nederland een zeer geleidelijke (lineaire) toename over de hele periode 1910-2022. In 1910 bedroeg de trendwaarde 694 mm en in 2022 is dat opgelopen naar 875 mm. Dat is een toename van 26% over een tijdspanne van 113 jaar. De neerslagcijfers zijn gemiddeld over 102 stations met een goede spreiding over Nederland. Eén van die meetstations staat in Eerbeek. 

Neerslagmeting in Eerbeek

Gelukkig zit er een meetstation van het KNMI in Eerbeek die alle neerslag bijhoudt. Die gegevens zijn te downloaden via www.knmi.nl. Het meetstation houdt elke dag bij hoeveel neerslag er is gevallen. Het jaar 2023 was bijzonder nat. In de tabel zie je de jaarlijkse neerslag in de afgelopen 5 jaar die in Eerbeek is gevallen.

Het verschil tussen 2022 en 2023 is 460 mm. Dat is dus anderhalf keer zo veel als in voorgaande jaren. En bijna het dubbele van de neerslag in 1910. Het is niet eerder voorgekomen dat er meer dan 1300 mm is gevallen in Eerbeek. 

De invloed van de papierfabrieken

De papierfabrieken hebben vergunningen om grondwater op te pompen voor het fabrieksproces. Omdat het om grotere hoeveelheden gaat worden deze vergunningen door de provincie afgegeven. Er zijn 3 papierfabrieken in Eerbeek die een vergunning hebben. Er zijn ook andere bedrijven met een vergunning om grondwater te onttrekken. Eén van de papierfabrieken, Stora Enso de Hoop, is recent gesloten. De meeste fabrieken onttrekken minder dan ze volgens de vergunning mogen. Hoeveel invloed het sluiten van de fabriek heeft is nog niet duidelijk. Maar omdat er steeds meer vraag is naar drinkwater verwachten we dat deze invloed weer wordt gecompenseerd.

Drinkwater

Er is steeds meer vraag naar drinkwater. Simpelweg omdat er steeds meer mensen zijn. Vitens is dus op zoek naar meer vergunningsruimte om drinkwater op te kunnen pompen uit de Veluwe. Ze mogen namelijk niet meer onttrekken dan vergund is. Eén van de dichtstbijzijnde pompstations staat in Eerbeek. In natte jaren wordt er minder water door Vitens opgepompt. Dat komt omdat we minder tuinen sproeien en zwembaden vullen als het in de zomer regent. 

Bodem

Als het een langere periode droog is dan klinkt de bodem een beetje in. Daarnaast kan de bodem bestaan uit klei, veen, zand of löss. Een combinatie kan ook. De ene bodemsoort neemt makkelijker vocht op dan de andere. Na een langere periode van droogte neemt de bodem minder goed water op.  

Daarom is het in Eerbeek zo nat

Het is een combinatie van factoren waarbij neerslag (regen) de belangrijkste is. De droge jaren, onttrekkingen voor drinkwater en industrie, beheer en onderhoud van watergangen, bodemgesteldheid en het verloop van de seizoenen spelen allemaal een rol.