Gevolgen 'ravijnjaar'... Hoe gaan we daar mee om?

Een term die hij als wethouder Financiën de laatste tijd veel hoort: het ravijnjaar. Een vooruitzicht waarbij de gemeente Brummen in 2026 in één keer zo’n 3 miljoen euro minder krijgt van het rijk. Wethouder Steven van de Graaf is duidelijk: “We bereiden ons hier zorgvuldig op voor. Want voor je het weet is het 2026. We hebben 2 scenario’s voorbereid hoe we deze terugval in inkomsten kunnen opvangen. Deze leggen we nu voor aan de raad, met het voorstel om hierover een richtinggevende uitspraak te doen.”

In de afgelopen jaren heeft de gemeente zich uit een financieel dal gewerkt. ‘Onze spaarpot was leeg. Reden voor de provincie om Brummen onder toezicht te plaatsen,” blikt Van de Graaf terug. “Met elkaar hebben we de boel weer op de rails gekregen en groeien we weer toe naar een gezonde financiële situatie.”  Helaas doemen er voor alle gemeenten in Nederland donkere wolken op. “De Rijksoverheid gaat in 2026 fors bezuinigen op het gemeentefonds: het geld dat ze aan gemeenten beschikbaar stellen. Voor Brummen betekent dit dat we naar verwachting vanaf 2026 jaarlijks 3 miljoen euro minder beschikbaar hebben. Terwijl de taken die bij gemeenten worden neergelegd niet minder worden.” Gemeenteraad en college vinden het daarom verstandig om al dit voorjaar het gesprek aan te gaan hoe we met deze forse inkomstendaling omgaan. ”Regeren is immers vooruitzien,” laat de wethouder weten. 

Keuze tussen scenario’s

Zonder te vervallen in ingewikkelde financiële details schetst Van de Graaf de twee scenario’s. “Bij het eerste scenario staat het scherper ramen centraal. Bij het tweede scenario het maken van inhoudelijke keuzes op basis van een onderscheid tussen taken die gemeente moet uitvoeren en taken die niet wettelijk verplicht zijn.” In de afgelopen periode heeft Van de Graaf beide scenario’s uitgewerkt in een notitie. Het college heeft een duidelijke voorkeur. Die adviseert de raad om het eerste scenario verder uit te werken. Dit gebeurt nog dit voorjaar in de perspectiefnota 2025-2028. 

Lucht uit de begroting

“Bij het eerste scenario hebben we Brummen allereerst goed vergeleken met andere gemeenten. En ook een scherpe analyse gemaakt van de begrotingen van de afgelopen 3 jaar. Conclusie is dat – ook als we dat leggen naast vergelijkbare gemeenten – we ruim en risicomijdend begroten. Maar ook dat we door de krapte op de arbeidsmarkt helaas niet in staat zijn altijd onze ambities in een bepaald jaar te realiseren. We houden hierdoor vaak na afloop van een jaar geld over,” vertelt Van de Graaf. En geld overhouden is voor de wethouder Financiën geen doel. Dat geld is immers bestemd voor de samenleving en de ambities die we hebben. Een jaarlijks overschot achteraf lijkt dus mooi, maar we kunnen ook scherper, realistischer begroten. Als we dit doen dan halen we als het ware de lucht uit de begroting.” Van de Graaf is zich bewust van het risico dat na een jaar de gemeente een keer wat geld te kort komt. “Maar daarvoor willen we dan een reservepotje, de behoedzaamheidsreserve, inzetten.” 

Bezuinigen

Het tweede scenario’s dat Van de Graaf heeft uitgewerkt gaat meer over taken waarop we kunnen bezuinigen. Ongeveer een derde van de gemeentelijke begroting bestaat uit niet wettelijke taken. Het gaat dan om allerlei voorzieningen  zoals sport, cultuur of ondersteuning van mensen met een laag inkomen. “Je kunt in dit scenario kiezen om op bepaalde voorzieningen te bezuinigen. Dit zou je dan evenredig kunnen verdelen over de verschillende programma’s in onze begroting. Dit heeft als college op dit moment niet onze voorkeur. We weten immers dat als je eenmaal bepaalde voorzieningen niet meer hebt, je deze later ook niet makkelijk weer terug krijgt.” 

Raadsdebat

Het college verwacht met scenario 1 het ravijnjaar te kunnen overwinnen. Daarom adviseert het college de raad om van scenario 2 nog geen gebruik te maken. In april bespreekt de raad dit onderwerp. Allereerst tijdens het forum op 4 april, besluitvorming is voorzien op 18 april. Op basis hiervan rondt het college het concept van de perspectiefnota 2025-2028 af, waarover de raadsleden in juni een besluit nemen.