College adviseert fusie met gemeente Rheden

Het college van burgemeester en wethouders adviseert de gemeenteraad om een voorkeur uit te spreken voor een bestuurlijke fusie met de gemeente Rheden. Dit met de mogelijkheid dat op een later moment nog een andere buurgemeente aansluit. De gemeenteraad neemt over dit onderwerp op 15 januari 2026 een principebesluit. Volgens het college is een fusie noodzakelijk om ook in de toekomst goede dienstverlening en voorzieningen voor inwoners en ondernemers te kunnen blijven garanderen.

Volgens het college sluit Rheden beter aan bij Brummen op een aantal cruciale punten:

• Karakter en identiteit: Brummen en Rheden zijn beide overwegend groene plattelandsgemeenten met meerdere dorpen. Die overeenkomst maakt het beter mogelijk om de eigen identiteit en het dorpse karakter van de gemeente op de Veluwezoom te versterken dan in een fusie met de meer stedelijke gemeente Zutphen.
• Voorzieningen en dienstverlening: Inwoners gaven aan dat dit voor hen zwaarder weegt dan bestaande regionale samenwerkingsverbanden. Het college ziet in de combinatie met Rheden de beste kansen om het huidige niveau van voorzieningen en dienstverlening duurzaam te borgen.
• Draagvlak onder inwoners: De fusievariant Brummen+Rheden riep in de consultatie minder zorgen op dan de variant met Zutphen, onder andere over identiteit, bereikbare dienstverlening en de positie van dorpen.
• Sterkere positie op langere termijn: Een fusie met Rheden leidt tot een nieuwe gemeente op de Veluwezoom van circa 65.000 inwoners. Dat vergroot de bestuurskracht, de positie in de regio en biedt ruimte voor een stabiele, gefaseerde ontwikkeling richting de toekomst.

Duidelijke randvoorwaarden

Het college verbindt wel voorwaarden aan een fusie met Rheden. Zo is het voor Brummen essentieel om aangesloten te blijven bij de Regio Stedendriehoek. Rheden heeft aangegeven hiervoor open te staan. Daarnaast moeten in een vervolgtraject duidelijke financiële afspraken worden gemaakt, zodat de nieuwe gemeente financieel gezond van start gaat en investeringen in Brummense voorzieningen zijn gewaarborgd.

Principebesluit in januari 2026

Het college vraagt de gemeenteraad om op 15 januari 2026 een principebesluit te nemen over de fusiepartner. Daarmee geeft Brummen aan dat het een fusie met een andere gemeenten serieus verder wil onderzoeken. Dit besluit is nodig om op tijd duidelijkheid te bieden aan inwoners, medewerkers en samenwerkingspartners. Maar ook om het vervolgproces zorgvuldig te kunnen vormgeven. Het is aan de gemeenteraad die na de verkiezingen van maart 2026 aantreedt, om concrete vervolgstappen te zetten. Het duurt nog zeker 3 tot 4 jaar voordat een nieuwe gemeente kan starten. In die periode moet nog veel onderzocht, besproken en besloten worden, voordat een nieuwe gemeente kan starten. Dit is op z’n vroegst op 1 januari 2029. 

Niets doen is geen optie meer

Het college benadrukt dat het besluit over de bestuurlijke toekomst onlosmakelijk verbonden is met de toekomstvisie van Brummen. Verdere vertraging acht het college onverantwoord. Het vergroot het risico op verdere kwetsbaarheid van de gemeentelijke dienstverlening en voorzieningen. Er is met drie gemeenten een intensief en gedegen traject doorlopen. Er is sprake van een momentum dat in de ogen van het college nu benut moet worden. Het advies aan de raad is daarom helder: spreek een voorkeur uit voor een fusie met de gemeente Rheden en geef het college opdracht om de vervolgstappen voor te bereiden. Dan kan een nieuwe gemeenteraad na de verkiezingen de draad meteen oppakken. Zo kiest de gemeente Brummen voor een krachtige, groene en herkenbare toekomst, met behoud van eigen identiteit en sterke voorzieningen voor inwoners.

Waarom Brummen voor een keuze staat?

De gemeente Brummen staat al enkele jaren onder toenemende druk. Door haar relatief kleine schaal wordt het steeds lastiger om het groeiende takenpakket en de complexere maatschappelijke opgaven goed aan te kunnen. Een eerder bestuurskrachtonderzoek (2020/2021) liet zien dat de organisatie kwetsbaar is. Dit heeft op termijn gevolgen voor de kwaliteit en continuïteit van dienstverlening en voorzieningen.

Op basis daarvan besloot de gemeenteraad eind 2023 een breed en zorgvuldig onderzoek te starten naar de bestuurlijke toekomst van de gemeente Brummen. Centrale vraag daarbij was: welk scenario biedt op de lange termijn de beste waarborg voor minimaal het huidige niveau van dienstverlening en voorzieningen voor onze inwoners?

Zorgvuldig onderzoek en brede participatie

Het onderzoek werd uitgevoerd door het onafhankelijke bureau Moventem. Daarbij zijn alle denkbare scenario’s onderzocht: van zelfstandig blijven en intensieve samenwerking tot ambtelijke fusie en herindeling. Ook zijn inwoners, medewerkers, maatschappelijke organisaties en buurgemeenten intensief betrokken.

Uit gesprekken met andere gemeenten in het land werd bevestigd dat vooral kleinere gemeenten het steeds moeilijker hebben om zelfstandig alle taken goed uit te voeren. Samenwerkingsconstructies bieden vaak onvoldoende zekerheid en blijken in de praktijk kwetsbaar. Een bestuurlijke fusie komt naar voren als de meest toekomstbestendige oplossing.

Inwoners van de gemeente Brummen gaven in enquêtes en consultaties duidelijk aan wat zij belangrijk vinden: betrouwbare en toegankelijke dienstverlening, sterke voorzieningen en behoud van het dorpse en groene karakter van Brummen. Deze signalen zijn zwaar meegewogen in de afweging van het college.

Twee serieuze opties, duidelijke voorkeur

Na deze eerste onderzoeksfase besloot de gemeenteraad unaniem op 17 april 2025 om vervolggesprekken te voeren over een fusie met één andere gemeente: Rheden of Zutphen. In de tweede onderzoeksfase zijn beide varianten inhoudelijk naast elkaar gelegd. Uit het onderzoek blijkt dat beide varianten bestuurlijk haalbaar zijn en geen onoverkomelijke belemmeringen kennen.

Het college heeft alle onderzoeksresultaten en uitkomsten van de inwonersconsultatie zorgvuldig afgewogen. Op basis daarvan spreekt het college een duidelijke voorkeur uit voor een fusie met de gemeente Rheden. Dit met de mogelijkheid dat op termijn nog een andere buurgemeente aansluit. 

Meer weten? 

Alle documenten die horen bij dit onderwerp zijn te lezen op deze speciale pagina over de bestuurlijke toekomst.