Eindrapport ‘bestuurlijke toekomst’ gepresenteerd
In opdracht van de gemeenten Brummen, Rheden en Zutphen presenteerde onderzoek- & adviesbureau Moventem vandaag het eindrapport van het vervolgonderzoek naar een mogelijke herindeling tussen Brummen en één van beide buurgemeenten. Het rapport vormt de afronding van een uitgebreid onderzoekstraject waarin zowel objectieve gegevens als de zorgen en kansen die inwoners en ondernemers zien, zijn opgenomen. “Met dit rapport beschikken de gemeentebesturen van Brummen, Rheden en Zutphen over een solide en transparante basis om zelfstandig een zorgvuldige afweging te maken over de bestuurlijke toekomst,” laat Robin Koster, directeur van Moventem weten.
De gemeente Brummen staat onder toenemende druk. De taken voor gemeenten groeien snel (van woningbouw en klimaat, tot jeugdzorg en asielopvang), terwijl de middelen vanuit het Rijk juist achterblijven. Voor een kleine organisatie als Brummen betekent dit dat de dienstverlening steeds kwetsbaarder wordt. Veel functies worden bovendien door één medewerker vervuld, waardoor vertrek direct leidt tot verlies van cruciale kennis. Tegelijkertijd trekken hogere salarissen en betere ontwikkelmogelijkheden bij grotere gemeenten personeel weg.
Om toch voor inwoners en ondernemers de kwaliteit van dienstverlening en voorzieningen op langere termijn te kunnen blijven garanderen, besloot de Brummense gemeenteraad eind 2023 te onderzoeken welk toekomstscenario het meest toekomstbestendig is. In april 2025 leidde dit tot een unanieme voorkeur voor vervolgonderzoek naar een bestuurlijke fusie met óf Rheden óf Zutphen. Beide gemeenten gaven aan hier graag aan mee te willen werken.
Zorgvuldig proces met brede betrokkenheid
Het onderzoek is uitgevoerd met brede betrokkenheid van medewerkers, colleges en raadsleden van de drie gemeenten. Moventem voerde diverse deelonderzoeken uit, waaronder bureaustudies, lokale scans en herindelingsbeelden van de mogelijke nieuwe gemeenten. Daarnaast werd een financiële quickscan uitgevoerd door de provincie Gelderland met ondersteuning van het ministerie van BZK. Ook werden, onder regie van Brummen, de mogelijke gevolgen voor samenwerkingsverbanden in kaart gebracht.
Tijdens het hele traject zijn de deelonderzoeken telkens besproken, aangevuld en gevalideerd op basis van reacties van medewerkers en bestuurders, maar ook van de gemeenteraden en maatschappelijke organisaties.
Inwoners en ondernemers denken actief mee
Een belangrijk deelonderzoek was het ophalen van de zorgen en kansen die inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties zien. Eind 2025 konden inwoners laten weten wat zij vonden. Dit is op verschillende manieren opgehaald, bijvoorbeeld via inwonerspanels, brieven of een open vragenlijst. Zij reageerden op verhaallijnen die lieten zien hoe een mogelijke nieuwe gemeente Brummen+Rheden of Brummen+Zutphen eruit zou kunnen zien. In totaal deden er 5.749 inwoners mee uit de drie betrokken gemeenten. De respons en representativiteit over leeftijd en kernen is goed, waardoor het bureau een betrouwbaar beeld van de opvattingen, zorgen en kansen van inwoners kan geven in het eindrapport.
Uit dit deelonderzoek blijkt dat inwoners en ondernemers zorgen en aandachtspunten naar voren brengen. Denk bijvoorbeeld aan het verlies van de eigen identiteit of het op grotere afstand komen van de gemeenten en haar voorzieningen. Maar ook zien zij de kansen die een herindeling kan bieden, zoals de versterking van voorzieningen en een toekomstbestendige dienstverlening.
Heldere, feitelijke basis
Het eindrapport is te vinden op de gemeentelijke websites van de gemeenten Brummen, Rheden en Zutphen. “Het rapport biedt een zo objectief mogelijk beeld van feiten, cijfers en het inwonersperspectief. Inclusief kansen, aandachtspunten en uitdagingen op thema’s zoals dienstverlening, voorzieningen, economie, sociaal domein, veiligheid, organisatie en financiën.” laat Koster namens Moventem weten. “Het bevat geen advies of voorkeursrichting. Welke combinatie uiteindelijk het beste past, is een politieke keuze.”
Het rapport is door Moventem aangeboden aan de drie gemeenten. In Brummen bieden burgemeester en wethouders de gemeenteraad ook een advies aan over het mogelijke vervolgtraject. Naar verwachting spreekt de Brummense gemeenteraad op 15 januari 2026 een voorkeur uit voor één van de mogelijke partners. Daarna volgen besluiten van de gemeenteraden van Rheden en/of Zutphen. Na de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2026 worden de nieuw gekozen gemeenteraden gevraagd om het principebesluit te bevestigen en daarmee de herindelingsprocedure op te starten. Als het opstarten voor 1 juli 2026 lukt, dan is er op zijn vroegst per 1 januari 2029 sprake van een nieuwe gemeente.
